Vòng một kim cô

Giữa hai vòng kim cô (Bài 1)

Bầu cử tổng thống Pháp 2017 đã bắt đầu. Tổng cộng có 45,67 triệu cử tri trên lãnh thổ Pháp và 1,3 triệu cử tri người Pháp ở nước ngoài. Tại Pháp, lãnh thổ nội địa có 66.546 văn phòng bầu cử, mở của từ 8.00 giờ sáng cho đến 19.00 giờ tối, lâu hơn một giờ so với lần bầu cử kỳ trước. Riêng tại một số thành phố được ấn định, cuộc bầu cử kéo dài đến 20.00 giờ, cho nên kết quả dư kiến sẽ được thông báo sau 20.00 giờ. Năm nay cuộc bầu cử được bảo vệ an ninh tối cao với 50.000 cảnh sát và quân đội. Các ứng cử viên cũng được bảo vệ.

Muốn đi bầu, người dân Pháp chỉ cần chứng minh bằng nhiều thứ giấy tờ được coi là hợp pháp là giấy tờ hộ tịch như thẻ căn cước, hộ chiếu, thẻ bảo hiểm xã hội có hình, thẻ săn bắn cỏ hình, thẻ thương tật có hình, bằng lái xe, thẻ gia đình đông con do công ty quốc gia xe lửa cấp…..mà không cần phải có thẻ bầu cử. Ở những nơi có dưới 1.000 dân, người dân không cần phải xuất trình giấy tờ hộ tịch, chỉ cần thẻ bầu cử là đủ.
Người dân cũng không phải ở trong nghĩa vụ phải minh chứng rằng mình có tên trong danh sách bầu cử, mà sự việc này, ngược lại nhà cầm quyền phải minh chứng bằng danh sách cử tri mà các tòa hành chánh đã được bộ Nội vụ cung cấp.

Ngày hôm qua, tại một số các đảo thuộc Pháp như Guadeloupe, Guyane, Martinique, Saint-Barthélemy, Saint-Martin, Saint-Pierre et Miquelon, Polynésie française và dân Pháp trên khắp thế giới đã đến các lãnh sự quán bầu cử. Ở Canada, đặc biệt là trong hai thảnh phố lớn là Montreal với 85.000 cử tri và Quebec với hơn 57.000 cử tri, người dân đã phải xếp hàng dài đến 1,5 cây số hoặc chờ đợi hơn hai tiếng để được vào bỏ phiếu.
Ở Mỹ có 119.773 cử tri Pháp được kêu gọi bỏ phiếu vòng thứ nhất bầu tổng thống. Dưới ảnh hưởng của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đã làm cho ông Trump đắc cử, dân Pháp ở nước ngoài ý thức được sự việc bầu cử là cần thiết, nếu không muốn người khác áp đặt cho mình một vị tổng thống mà mình không muốn được đại diện. Nhưng người Pháp ở nước ngoài cũng than phiền về một sự thiếu rõ ràng, mơ hồ và thiếu ý thức tốt đẹp trong cuộc bầu cử này.
Năm nay, khó có thể tiên đoán trước ai là người có khả năng được vào vòng hai vì ứng cử viên nào cũng có điểm yếu, không ai có được sự tín nhiệm của đa số dân chúng hoàn toàn.

Ngay sau đêm 23.04.2027 báo chí Pháp đầy tin bình luận về bầu cử tổng thống Pháp trên trang nhất về kết quả Macron-Le Pen. Nếu ông Emmanuel Macron sẽ trở thành vị tổng thống thứ 8 trẻ nhất, mới có 39 tuổi, của nền Đê Ngũ Cộng Hỏa Pháp với khả năng chiến thắng vòng 2 ngày 07-05-2017 tới đây ?

Sự kiện này được truyền thông Pháp so sánh với một « big bang » , một « Kennedy của Pháp », một cơn sóng thần trong sân khấu chính trị tại Pháp, dân chúng đã chán ngán nhũng khuôn mặt chính trị gia « quen thuộc » làm mưa làm gió trên chính trường nước Pháp, những khuôn mặt được các đảng phái chính thức đề cử qua vòng loại primaires (Fillon, Hamon). Các đảng « truyền thống » của Pháp như Les Republicains (LR) , đảng Xã hội (PS) đều mất phiếu, riêng tình trạng đảng Xã hội đang đứng « bên bờ vực thẳm » chưa từng có.

Benoit Hamon, ứng cử viên chính thức của đảng Xã hội Pháp, chỉ đem về được một con sổ rất khiêm tốn 6,35%, nếu không muốn nói là thấp kỷ lục. An ủi cho đảng Xã hội Pháp là số phí tổn tranh cử được ngân quỹ quốc gia bồi thường (đạt trên 5% số phiếu bầu cử). Nhưng sự bồi thường đó không thấm vào đâu so với sự mất mát về giá trị chính trị của đảng Xã hội sau một nhiệm kỳ của tống thống Francois Hollande. Hamon, cũng như trước kia bà Segolene Royal, bị bỏ rơi, bị phản bội bởi chính đảng phái của mình, phải gánh chịu thất bại.

Tở Neue Zürcher Zeitung của Thụy sĩ bày tỏ sự lo ngại : Một Marine Le Pen chống lại châu Âu, một Emmanuel Macron tha thiết gìn giữ châu Âu, đó chính là một sự trưng cầu dân ý về khối Liên minh châu Âu, là kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Pháp. Sự thất bại của bà Le Pen trong vòng 2 ngày 07-05-2027 được các nhà nghiên cứu tư tưởng tiên đoán trước. Nhưng, nếu muốn thuyết phục được những người dân thất vọng, những người cánh tả thất vọng bỏ phiếu bầu cho Macron, thì ông Macron phải hơn thế nữa. Chỉ có vẻ « dễ thương » thôi thì không đủ. Bình luận này được viết sau khi ông Melenchon cay đắng vì thất bại, từ chối khuyến cáo cử tri nên bầu cho ông Macron trong vòng 2.

Tờ Times (Anh) nói rõ ràng hơn: Macron là một yếu tố không biết được, nếu người ta bỏ qua việc thuận lợi cho khối Liên minh châu Âu và sự hỗ trợ của những người ưu tú của kinh tế Pháp cho ông. Nhưng nếu ông không nhìn ra nguyên nhân của tình trạng trì trệ kéo dài liên tục của kinh tế châu Âu, có thể ông sẽ có thêm nhiều khó khăn. Macron sẽ phải học nhanh rằng, cải cách kinh tế theo chiều hướng thị trường rất khó thực hiện.

Một người trẻ tuổi như Macron, ít kinh nghiệm lãnh đạo, lại được đưa lên bệ chiến thắng, với cái khôn ngoan nhất của ông là ông đã tách ra khỏi đảng Xã hội năm 2009, và ngày 06-04-2016 Macron đã lập ra phong trào En Marche (Tiến lên), nghe có vẻ ôn hòa, trong lúc đang tại chức là bộ trưởng bộ Kinh tế dưới thời Francois Hollande/Manuell Valls. Trước khi từ chức bộ trưởng bộ Kinh tế ngày 30-08-2016, ông Macron tuyên bố ông không là « xã hội » và lộ rõ ý đồ tranh cử tổng thống. Macron được sự hỗ trợ của báo chí Pháp và các ông chủ báo Xavier Niel, Pierre Bergé, Claude Perdriel, Maurice Levy, Patrick Drahi, Bernard Mourad….đem lại nhiều thuận lợi cho ông với hàng ngàn bài báo nói về ông trước ngày bầu cử.

Theo tờ tạp chí Đức Manager Magazin ngày 24-04-2017 tiết lộ, những tỷ phú của nền kinh tế Pháp như Yannick Bolloré, Emmanuel Besnier, Gerard và Alain Wertheimer (Chanel), Francois Pinault, Serge Dassault (Vũ khí), Bernard Arnault (LVMH)…hỗ trợ cho chiến thắng của Macron. Qua đó, ông Macron được lăng-xê lên như là một « sản phẩm thương mại », với một sự  » tận tình nhồi nhét về quảng cáo truyền hình » gia tăng mạnh trong suốt tháng trước bầu cử, và sáu triệu số điện thoại được sử dụng để phát tán một cuộc gọi của ông Emmanuel Macron.

Báo chí Đức ào ạt với nhiều bài bình luận trên tờ Der Spiegel, Süddeutsche Zeitung, Frankfurter Allgemeine Zeitung, Bild, Die Welt…. « thở ra » với kết quả Macron-Le Pen, đỡ xấu hơn cho châu Âu là Melenchon-Le Pen, chứng tỏ Đức rất quan tâm đến cuộc bầu cử ở Pháp. Dù họ cho rằng, ông Macron được cử tri Pháp lựa chọn chẳng phải là ông có công trạng gì đã cứu vãn nước Pháp ra khỏi cảnh lầm than, mà vì ông Macron, người học trò gương mẫu của các thầy giáo ưu tú, đã có thể đứng ra ngoài các đảng phái, có điều kiện, mà tranh cử độc lập. Nước Pháp được lợi hay không, là tùy vào thái độ lãnh đạo sắp tới của Macron, không chỉ dừng ở mức « tuyên bố, nhận định » xuông, mà phải biết tránh những « con đường khép kín » của tầng lớp chính trị chuyên nghiệp, truyền thống được ưu tiên biệt đãi.

Tuy nhiên, báo chí Đức cũng nhận thấy rằng, tình hình nước Pháp đang chia rẽ, phân hóa, nguy hiểm vẫn tiềm ẩn, và đặt niềm tin ở Macron, người được đưa lên đài chiến thắng, phải biết kết hợp cánh tả và cánh hữu, hầu có được sự ủng hộ của quốc hội Pháp trong giai đoạn tới. Qua cuộc bầu cử người ta thấy có hơn 45% dân Pháp đang ủng hộ cực hữu và cực tả, cả hai đường hướng chính trị này đều mang lại bất lợi cho khối Liên Minh châu Âu.

Ông Francois Fillon bị chỉ trích nhiều từ phía đảng phái của ông sau khi thất cử, cho rằng đây không phải là sự thất bại của cánh hữu, mà chính là của cá nhân ông Fillon. Chính ông Fillon cũng nhận biết trách nhiệm này của mình. Ông Fillon, khi bị những xì-căng-đan liên tiếp trong vụ việc Peneloppegate, vụ hai bộ áo veston…đã không biết dừng bước và nhường chỗ cho người khác đại diện cánh hữu tranh cử, ngược lại ông cương quyết đi cho đến cùng với một kết quả không mấy tốt đẹp cho cánh hữu nói chung. Nhưng lỗi cho cùng cũng là các nhân vật cánh hữu như Alain Juppe và Nicolas Sarkozy đã mù quáng (hay tính toán ?) tiếp tục ủng hộ ông Fillon tranh cử. Bà Rachida Dati nói về một sự « thất bại đạo đức, một thất bại lịch sử cho cánh hữu », và kêu gọi cùng với nhiều chính trị gia cánh hữu khác, như Pierre Lellouche, Georges Fenech, Gerald Darmanin, Nadine Morano, Eric Woerth, Francois Baroin… phải có một ê-kíp mới cho kỳ tranh cử quốc hội sắp đến.

Người ta, cả thế giới, chở đợi hồi hộp sự diễn biến của vòng hai ngày 07-05-2017. Ông Macron tuyên bố, ông sẽ phong cho vợ làm Đệ nhất phu nhân của nước Pháp một cách chính thức, có địa vị chính thức, vì từ trước đến giờ nước Pháp không có ngôi vị này.