Nhà thờ Đức Bà Paris cháy !

Nhà thờ Đức Bà Paris cháy ! ©Mathilde Tuyết Trần, France 2019

Ngọn lửa bắt đầu từ lúc 18.30 giờ ngày 15.04.2019 và rất nhanh chóng tàn phá nhà thờ Đức Bà. Người qua đường, người ngồi trước màn hình không tin vào sự thật đang diễn ra trước mắt mình. Nhiều người khóc. Nhiều người bỏ ăn. Nhiều người ngẹn họng, không biết nói gì. Nhiều người sững sờ chứng kiến một sự kiện diễn ra duy nhất một lần trong đời. Nhiều người quỳ gối trên nền đường lạnh lẽo trước nhà thờ đang cháy dữ dội. Trên báo mạng của tờ le Figaro thoạt đầu còn xuất hiện những icon buồn bã, khóc than nhưng rồi tiếp theo đó là những khuôn mặt giận dữ.

Bắt đầu cháy từ nóc nhà, nhà thờ Đức Bà đang được sửa chữa trùng tu lại, nên giàn thang còn được dựng chung quanh, mãi đến 21.40 phút, ngọn lửa còn chưa dập tắt, thỉnh thoảng còn bùng lên mãnh liệt, có tin cho biết là có thể những gì chưa cháy sẽ bị sập đổ. Trong lúc tôi viết những dòng này thì ngọn lửa vẫn thiêu cháy kinh hoàng. Khung nóc nhà thờ bằng gỗ của cả 1.300 cây sồi đã hoàn toàn cháy rụi, ngọn tháp bằng gỗ của kiến trúc sư Eugene Viollet-le-Duc sửa chữa xây dựng từ 1844 đến 1864 cao 93 mét gồm có 500 tấn gỗ và 250 tấn chì sụp đổ trước mắt người xem vào lúc 19.50 giờ. May sao, để sửa chữa lại ngọn tháp, người ta đã tháo gỡ 16 bức tượng cổ, đem xuống, cất ở một nơi khác, cho nên không bị lửa thiêu hủy. Nhiều người lo ngại những cửa kính tuyệt đẹp của nhà thờ Đức Bà đã nổ tung trong ngọn lửa. Hiện tại chưa biết có thiệt hại về nhân mạng hay không, người ta chỉ nói về thiệt hại tinh thần và vật chất. Sự xây cất lại nhà thờ Đức Bà Paris được ước tính khoảng 150 triệu euros. Người có trách nhiệm của nhà thờ vừa mới thông báo là những bảo vật của nhà thờ đã kịp thời đưa ra an toàn. Nhà thờ Đức Bà Paris cháy vào thời điểm thứ hai của tuần lễ thánh đầu tiên, chủ nhật 21 và thứ hai 22 là lễ Phục sinh của đạo Công giáo, một mùa Phục sinh của đau buồn và tha thứ.

Khắp thế giới đều có phản ứng ngay những giờ đầu tiên của vụ cháy. Thật kinh hoàng khi nhìn nhà thờ Đức Bà ở Paris cháy dữ dội, tổng thống Donald Trump đã viết như thế trên Twitter, và kêu gọi phải chống lại ngọn lửa nhanh chóng,

Bà thủ tướng Angela Merkel tuyên bố qua người phát ngôn viên bày tỏ nỗi đau đớn nhìn thấy hình ảnh tàn khốc của nhà thờ Đức Bà trong lửa đỏ, một biểu tượng của nước Pháp và của văn hóa châu Âu.

Đến 23.45 giờ ngọn lửa vẫn chưa được dập tắt . Mãi đến 03.40 sáng ngày thứ ba đội cứu hỏa với khoảng 400 lính dưới quyền chỉ huy của tướng Jean-Claude Gallet mới dập tắt được đám cháy, đây đó chỉ còn vài chỗ cháy âm ỉ. Hai tháp của nhà thờ còn đứng vững. Hãy còn sớm để nói về nguyên nhân gây ra cháy, nhưng người ta ghi nhận là ngay trong đêm những người thợ đang làm việc ở công trường nhà thờ Đức Bà đã được điều tra. Ngày thứ hai đầu tuần, lại ngay giờ tan sở ở Paris, đường phố đều nghẹt cứng xe cộ, khiến cho việc điều động xe cứu hỏa có nhiều khó khăn về thời gian để đến được hiện trường. Ngay như tổng thống Macron lên xe để đến hiện trường vào lúc 19.30 giờ mà đến 20.30 giờ mới tới nơi, tại đây ông đã gặp thủ tướng Edouard Philippe và phó bộ trưởng bộ Nội Vụ Laurent Nunez, và chỉ lên xe rời khỏi hiện trường vào lúc nửa đêm.

Mỗi ngày ở nhà thờ Đức Bà đều cử hành 5 thánh lễ, riêng ngày chủ nhật có 7 thánh lễ. Nhà thờ Đức Bà tuy không to lắm, không có nhiều cái nhất của những nhà thờ khác nhưng nó đã khắc sâu vào tâm khảm của triệu triệu con tim trên thế giới qua ngòi bút của đại văn hào Victor Hugo với tác phẩm « Notre-Dame de Paris », với Quasimodo và Esmeralda, và vô số những tác phẩm văn chương, âm nhạc, kịch nghệ khác. Sức hấp dẫn của nhà thờ Đức Bà Paris, nơi những con đường bắt đầu từ số 0 km, đối với khách du lịch trên thế giới là một sự kiện hàng đầu liên tục, mỗi năm có tới khoảng 13 triệu khách đến chiêm ngưỡng. Ai đã đến Paris lại không có một cái ảnh chụp trước nhà thờ Đức Bà ! Trong nhà thờ, có những tác phẩm nghệ thuật vô giá treo trên tường không thể gỡ xuống được.

Một quỹ cứu trợ xây dựng lại Notre Dame de Paris, công việc kéo dài của hàng chục năm tới và cần đến hàng trăm những bàn tay thợ thuyền tinh xảo, chuyên nghiệp, cũng như những kiến trúc sư muốn để lại dấu ấn cho đời, sẽ được khởi xướng ngay lập tức vào thứ ba. Gia đình đại gia Pinault tuyên bố sẽ đóng góp 100 triệu euros. Chạm đến nhà thờ Đức Bà Paris là lay động đến trái tim của dân tộc Pháp, rúng động đến xương tủy, tinh thần đoàn kết quốc gia dân tộc lên cao.

Năm giờ sáng ở Paris, một ngày mới đã lên lờ mờ trong màn đêm. Công tố viên mở hồ sơ « hỏa hoạn do bất cẩn » sau cuộc điều tra công nhân, nguyên do gây cháy có thể vì hàn xì trong nóc nhà thờ. Điều này làm cho tôi liên tưởng đến vụ hỏa hoạn khủng khiếp ở thương xá Tam Đa tại thành phố Hồ Chí Minh (Sài Gòn ) cũng do một thợ hàn bất cẩn khi làm việc. Nhà tôi lúc đó ở kế bên thương xá Tam Đa.

Bây giờ thì mưa tiền rơi xuống nhà thờ Đức Bà ! 200 triệu euros của nhóm LVMH (Louis Vuitton) , 50 triệu euros của thành phố Paris, 10 triệu euros của vùng Ile-de-France….dân chúng chắc cũng không ngại tốn kém, rồi còn tiền của nhóm bảo hiểm…bỗng chốc đã 360 triệu euros được tuyên bố, tiền thì không thiếu, nhưng nỗi đau mất mát thì không thể nào hàn gắn được, đã xẩy ra. Câu hỏi « Seigneur, pourquoi ? » Lậy Chúa, tại sao ? được đặt ra. Điềm gì ?

Tờ báo Le Soir của Bỉ viết lên những dòng chảy nước mắt dưới hàng tít : » Ngọn lửa và những dòng nước mắt »… » Đột nhiên, ngọn tháp ngã xuống. Và đột nhiên đến lượt chúng ta gập người lại làm đôi. Vỡ ra, cắt rời, xâm chiếm bởi một nỗi lo lắng tàn nhẫn và một cảm giác nôn mửa. Và rồi, còn hình ảnh này, khủng khiếp, của một vị tổng thống bất lực dưới chân cái gã khổng lồ đang nuốt chửng nhà thờ. Lạc lõng và bị hủy diệt, như tất cả dân chúng đang im lặng và đang khóc. Người ta không thể không nhìn thấy trong sự sụp đổ này, sự biến thái của những quyền lực đã bị rạn nứt, đã bị thiêu cháy của một thế giới đã bị lung lay…Paris không còn là Paris nữa. »

Đến sáng thì đội cứu hỏa đã hoàn toàn dập tắt ngọn lửa, hơn 1.000 mét vuông nóc nhà bị thiêu đốt, bên trong nhà thờ là đống tro màu đen, hai tháp chuông nhà thờ đứng vững, được củng cố, và đội cứu hỏa đã giao lại nhiệm vụ cho những chuyên gia giám định nguyên nhân vụ hỏa hoạn. Paris đã sống một thời gian dài trong hòa bình, bộc lộ rõ rệt khả năng yếu kém trong công việc bảo vệ dân chúng và thành phố.

Bỗng dưng, dân chúng đổ xô nhau đi mua tác phẩm « Notre-Dame de Paris » của văn hào Victor Hugo, những ai chưa đọc hay đọc rồi đã quên.

Trái tim của những người nhạc sĩ như muốn rớt ra ngoài vì lo lắng cho cây đàn orgue (đàn ống, đại phong cầm) của nhà thờ Đức Bà. Ông Vincent Dubois, một người chơi đàn ống cho nhà thờ Đức Bà đã nhận được trong một đêm 200 cú điện thoại. Ông Olivier Latry, một người khác chơi đàn cho nhà thờ Đức Bà, trở về từ Vienne (Áo) cấp tốc trong đêm, thở dài nhẹ nhõm khi được biết cuối cùng cây đàn không bị cháy, chỉ bị nước cứu hỏa làm hư hại đôi chút và có thể sửa chữa được. Giàn đàn ống của nhà thờ Đức Bà rất to lớn, gồm có 5 phím đàn, 109 ống và 8.000 ống nối bằng chì và kẽm, có thể chịu đựng nhiệt độ lên đến 350° C, có từ đầu thế kỷ thứ 19, và vẫn được sử dụng mỗi ngày cho thánh lễ. Phải biết rằng nhiệt độ của khối lửa cháy to như thế lên đến hơn 800° C.

Cả những tấm kính cửa sổ rất mỹ thuật may mắn đã được cứu khỏi thần lửa. Đến trưa thứ ba thì những hứa hẹn của các đại gia, công ty đã lên quá 600 triệu euros.

Thần lửa đã nuốt nhà thờ Đức Bà như thế nào ? 18.20 giờ nhà thờ đang có thánh lễ thì chuông báo cháy báo động lần thứ nhất, mọi người được mời ra khỏi nhà thờ, nhưng những người có trách nhiệm không phát hiện ra đám cháy đã diễn ra, lại mời mọi người vào ! Đến 18.43 giờ thì chuông báo cháy vang lên lần thứ hai, lần này thì thấy cháy, mọi người được mời ra. Ngọn lửa và khói bốc lên rõ ràng lúc 18.50 giờ. Lửa lan rất nhanh chóng dưới nóc nhà, liếm trọn khung mái nhà dài hơn 100 mét. Khung mái nhà thờ, được mệnh danh là khu rừng vì môĩ một cây cột, cây kèo có xuất xứ từ một cái cây khác nhau, đỡ cái mái bằng chì gồm 1.326 mảnh bề dầy 5 phân nặng 210 tấn. Một giờ sau, 19.50 giờ ngọn tháp đã bị thiêu đốt sụp đổ, ngọn tháp này được cấu tạo bởi 500 tấn gỗ và 250 tấn chì, có từ thế kỷ thứ 19. Ngọn lửa tiếp tục lan ra bốn hướng. Đến 21 giờ, thần lửa bắt đầu liếm ngọn tháp phía Bắc, đến 21.30 giờ lửa đã lan đến nội thất của ngọn tháp phía Bắc. Đến 22.50 giờ, dàn giáo có nguy cơ sụp đổ theo. Mãi đến gần 4 giờ sáng, đội chữa cháy mới dập tắt hoàn toàn được đám cháy.

Việc đi tìm ra nguyên nhân và thủ phạm đám cháy nhà thờ Đức Bà Paris sẽ rất gian nan và khó khăn, vì như tất cả mọi đám cháy có giá trị lịch sử to lớn đều không thể tìm ra nguyên nhân và thủ phạm như đám cháy ở Reichtag Berlin, nhưng hậu quả của đám cháy thì sẽ làm lợi cho mưu đồ chính trị của một số người. Tổng thống Macron đã dời lại bài diễn văn dự trù cho ngày 15.04 vào lúc 20.00 giờ trên đài truyền hình TF1 một cách vô hạn định, hai tiếng rưỡi sau đám cháy, trong bài diễn văn này sẽ đưa ra những câu trả lời về những biện pháp làm giảm sức ép của bất công thuế vụ, lương hưu của người già cũng như sức mua của kinh tế Pháp. Thời gian sẽ có câu trả lời. Người ta ghi nhận một đám cháy trước đó, ngày 17.03.2019 ở nhà thờ Saint Sulpice Paris, may kịp thời dập tắt được.

Thứ tư 17.04.2019 vào 18.50 giờ tất cả các chuông nhà thờ trên nước Pháp sẽ đều gióng lên cùng lúc. Hôm nay, thứ ba 16.04.2019 tại Paris có 2 cuộc tuần hành cầu nguyện được tổ chức bởi những người trẻ công giáo « Les Bâtisseurs » và « Les Veilleurs » và bởi tổ chức Scouts de France. Các giáo xứ ở Paris cũng huy động tập hợp lại. Một làn sóng tổ chức công giáo khởi động trên khắp nước Pháp để cầu nguyện tại các nhà thờ. Mưa tiền vẫn tiếp tục rơi xuống, gần 1 tỷ euros đã được hứa hẹn để xây dựng lại Nhà thờ Đức Bà Paris, nhưng người ta vội vã quên rằng, không thể ngăn chặn những hoài niệm một quá khứ đã bị lấy đi một cách thô bạo, ngọn lửa cháy Nhà thờ Đức Bà Paris làm cho nhiều người đau đớn, sững sờ đã đi vào lịch sử nhân loại. Không có gì tàn bạo bằng một ngọn lửa. MTT

12 pho tượng của mười hai sứ đồ cao 3,40 mét nặng 150 kí lô và 4 pho tượng thánh phúc âm được tháo gỡ và đem về Dordogne để sửa chữa vài ngày trước đó, nên thoát khỏi ngọn lửa của nhà thờ Đức Bà ngày 15.04.2019

Con gà trống biểu tượng cho dân tộc Pháp bằng đồng đặt trên đỉnh của ngọn tháp đã được tìm thấy trong đống tro sau đám cháy ngày 15.04.2019

Photo by FRANCOIS GUILLOT / AFP

REUTERS/Benoit Tessier

(Photo by Philippe LOPEZ / AFP)

REUTERS/Charles Platiau

REUTERS/Benoit Tessier

(Photo by ERIC FEFERBERG / AFP)

Văn hào Victor Hugo như đã đoán trước được nhà thờ Đức Bà sẽ cháy trong tác phẩm của ông

Dàn đàn ống (orgue) của nhà thờ Đức Bà không bị cháy, chỉ bị nước cứu hỏa và bụi khói làm hư hại. Các bạn xem thêm về đàn ống nhà thờ Đức Bà Paris qua video này ở địa chỉ: https://youtu.be/8dQCvAQhIwA

Điểm xuất phát đám cháy từ bên trong nóc của nhà thờ, dưới chân ngọn tháp

Ngọn tháp sụp đổ, lửa lan rộng ra bốn hướng.

Lửa làm cháy rụi mái nhà và tấn công tháp phía Bắc.