Đền vùi xác hoàng hậu Marie-Antoinette – ©Mathilde Tuyết Trần, France 2020

Đền vùi xác hoàng hậu Marie-Antoinette – ©Mathilde Tuyết Trần, France 2020

Kỷ niệm 1.Advent 2020

Ảnh vẽ thời xưa

Xương người của nghĩa trang Madeleine còn lại trong hầm Catacombes của Paris

Square Louis XVI ngày nay bị bao bọc bốn phía bởi bốn con đường sầm uất, boulevard Haussman, rue Pasquier, rue des Mathurins và rue d´Anjou. Đây là địa danh duy nhất mang tên vua Louis XVI trên đất Pháp. Địa chỉ của đền vùi xác là 29 rue Pasquier, quận 8 Paris. Nơi đây là nguyên thủy nghĩa địa Madeleine, chỗ vứt xác của nhiều người bị cách mạng dân chủ Pháp chém đầu, kế cả những người nổi tiếng như Charlotte Corday, Madame Roland…., xác thường được vứt thẳng vào hố đất, lấp bằng vôi.

Năm 1796 người chủ đất cho trồng những hàng rào bằng cây, hai cây liễu và những cây tùng bách chung quanh, bây giờ thời đại mới, nhà đất ở Paris đắt hơn vàng, khu vườn chung quanh bị thu nhỏ lại đến mức tối thiểu.

Bị coi là tài sản quốc gia và bị đóng cửa, nghĩa trang Madeleine đã bị chuyển nhượng nhiều lần, đến năm 1802 bị bán một phần lớn vào tay ông Pierre-Louis Ollivier Descloseaux, người ở trong một căn nhà sát cạnh nghĩa trang kể từ năm 1789, năm mà Cách mạng dân chủ Pháp bùng nổ.

Quân cách mạng Pháp 1789 mang đầu đi bêu riếu

Ông Descloseaux vốn là bếp trưởng của hầu tước de Marivaux, nhưng có học vị cử nhân luật, cho nên ông trở thành luật sư trong quốc hội Paris vào năm 1778. Tuy ông ủng hộ những tư tưởng của cách mạng trong thời gian đầu, nhờ đó ông được nhận trách nhiệm chủ quản những hồ sơ than vãn của dân chúng trong hạt Saint-Philippe-du-Roule, ông trở thành một nhân vật quan trọng trong khu phố, nhưng thực ra ông vẫn trung thành với chế độ quân chủ, và thoát khỏi giai đoạn khủng bố của những người jacobins ….Cũng từ thời đại này khái niệm chính trị cánh hữu, cánh tả được hình thành và trở nên thông dụng, phía cánh tả của vua Louis XVI là phe chống đối, phía cánh hữu của vua Louis XVI là phe thuận.

Sổ ghi nhận hồ sơ những than van chỉ trích của dân chúng thời Cách mạng dân chủ Pháp 1789 của từng khu vực hành chánh và đạo.

Từ khi vua Louis XVIII trở về từ nơi lánh nạn, vua cho tìm kiếm ngay thi thể của anh mình và chị dâu, Louis XVI và hoàng hậu Marie-Antoinette. Ông Descloseaux ưng thuận bán lại thửa đất nghĩa địa Madeleine cho hoàng gia. Một lệnh hoàng gia ngày 19.01.1815 được ban hành, ra lệnh xây dựng trên đất nghĩa địa một ngôi đền để tưởng niệm vua Louis XVI và hoàng hậu Marie-Antoinette. Đồng thời ngày 21.01.1815, 22 năm sau khi thân xác bị vùi trong nghĩa địa Madeleine vào năm 1793, thi thể của vua Louis XVI và hoàng hậu Marie-Antoinette được long trọng chuyển về thánh thất tu viện hoàng gia Saint-Denis, nơi các vua chúa Pháp dòng Capétien được chôn cất, yên nghỉ.

Khi khai quật mộ có nhiều tranh cãi về vấn đề xương thật của vua và hoàng hậu hay xương người khác, vì quần áo đã rục nhiều, thậm chí nhiều xác chết trần truồng, không đầu, cái đầu được đặt nằm giữa hai chân, thời ấy lại không có giám định gen ADN như bây giờ. Dẫu sao, cũng đã là quá khứ lịch sử, mà lịch sử thường mang tính chất của những thảm kịch, bạo động đẫm máu trong mục đích thay đổi cấu trúc xã hội đã đi vào một nề nếp, một trật tự cố định nào đó.

Kiến trúc sư Pierre-Francois Fontaine nhận trách nhiệm xây dựng đền, phó là kiến trúc sư Louis-Hippolyte Lebas lãnh trách nhiệm thực hiện. Đến năm 1824 thì hoàn tất phần đền chính, ngày 21.01.1824 một thánh lễ tưởng niệm vua Louis XVI được cử hành lần đầu tiên tại đền. Công việc trang trí nội thất được tiếp tục sau đó và hoàn thiện vào năm 1826 dưới thời vua Charles X, tính từ lúc khởi công vào năm 1815 đến nay 2020 là đã 205 năm tuổi.

Hầm mộ dòng họ hoàng gia Capétien trước năm 1975

Nhưng trải qua nhiều biến động chính trị của thời gian, khu đền vùi xác bị thâu nhỏ lại và bị đe dọa triệt tiêu. May thay, ngày 22.07.1914 đền được công nhận là di tích quốc gia được bảo tồn. Tám ngày sau, đại chiến thế giới lần thứ nhất bắt đầu. Tương truyền, nhiều người đã từng thấy hoàng hậu Marie-Antoinette hiện hồn về trong đền vùi xác.

Tượng vua Louis XVI và hoàng hậu Marie-Antoinette trong Basilique Saint-Denis hiện tại

Đến năm 1975 thì hầm mộ hoàng gia Capétien ở basilique Saint Denis được xây dựng lại, hoành tráng hơn, hiện đại hơn, các mộ được chôn xuống đất, nắp bằng đá đen, trước chỉ để quan tài xếp hàng cạnh nhau trong hầm mộ, để mở cửa cho khách du lịch vào thăm, nhưng ít có khách du lịch đến từ phương xa biết đến lịch sử của nước Pháp để đi thăm viếng những nơi này, thật là đáng tiếc.

Thánh đường tu viện lịch sử Basilique Saint-Denis, Paris hiện tại

Thánh đường tu viện Saint-Denis hiện tại chứa đựng lịch sử của hơn 1.500 năm qua các thời đại phong kiến từ vua Dagobert năm 639, có tượng khi chết của 43 vua và 32 hoàng hậu cùng 10 công thần, năm 1966 tu viện đã được nâng cấp lên hàng thánh đường. Vào thăm thánh đường càng thấy thấm thía hơn rằng con người không thoát khỏi bốn chữ sinh lão bệnh tử, dù là vua chúa nắm quyền sinh sát thần dân của mình, rồi chỉ có mỗi một con vật chung thủy với mình, đó là tượng con chó nằm dưới chân các tượng vua và hoàng hậu để sưởi ấm cho người.MTT

Cổng vào nhà nguyện đền vùi xác, nơi tìm thấy thi thể vua Louis XVI trong nghĩa trang Madeleine khi xưa. Photo bản quyền của MTT

Hai hàng mộ trước nhà nguyện đền vùi xác. Photo bán quyền của MTT.

Tượng hoàng hậu Marie-Antoinette trong nhà nguyện đền vùi xác. Photo bản quyền của MTT.

Tượng vua Louis XVI trong nhà nguyện đền vùi xác. Photo bản quyền của MTT.

Cổng vào đền vùi xác. Photo bản quyền của MTT.